Chokka’s Shirley Wijngaarde: ‘Er valt nog een heel terrein te winnen voor black hair in Nederland’
Waar komt het gebrek aan inclusiviteit vandaan, in de kappersbranche?
Door ZOÉ ZINDZI VAN HALEN 06/08/2020
In een ver verleden, vóór the big chop en vóór de chemische gladmakers (of de creamy crack, zoals Chris Rock het liefkozend noemt in de docu Good Hair. Kijktip!) viel mijn enorme haardos in haartype categorie 4C of 4D; hierbij groeit het haar in een Z-patroon. Daardoor lijkt het heel kort, maar wanneer je aan een streng haar trekt, zie je pas hoe lang je haar eigenlijk is. Ik dook onlangs wat fotoalbums in en ik zie mezelf op iedere foto met een ander kapsel. Mijn moeder stopte veel zorg in mijn haar: als het wash day was, waren we een heel weekend zoet met mijn haar. Op de zondagavond zat ik uren op de grond tussen haar benen, terwijl ze de allermooiste kapsels creëerde. Het uitgelezen moment voor moeder-dochter-quality-time. Ik was zo trots als een pauw met mijn kapsels en ontving links en rechts complimenten.
“Mijn haar en ik werden het mikpunt van spot”
Tot ik op een overwegend witte middelbare school in Amsterdam Oud-Zuid terecht kwam en mijn vlechtjes en ik the odd one out waren. Ik werd het mikpunt van spot, mijn twists, cornrows, bantu knots en zorgvuldig opgestoken vlechten werden onder meer bestempeld als “niet cool” en “kinderachtig” – en het laatste wat je wil als puber, is bestempeld worden als kinderachtig en er niet bij horen. In de mainstream media kon ik mij, in de early 2000’s, amper identificeren met wat ik voorgeschoteld kreeg.
Tuurlijk, je had Alicia Keys die vlechten had, Lauryn Hill en soms ook Beyoncé, maar de gladde lokken overruleden deze kapsels. Vriendinnen om mij heen maakten hun haar al chemisch glad met behulp van relaxers en droegen weaves – er ging toen een heel nieuwe wereld voor mij open. En die meiden… die werden gezien als “cool”, “knap” en “volwassen”. En belangrijker nog; zij voldeden hiermee destijds aan het Europese schoonheidsideaal van lang, glad haar, wat een maatstaaf lijkt te zijn voor schoonheid en vrouwelijkheid.
Volwassen
Het haar van mijn zus was in die tijd ook al gerelaxet, en je weet wat ze zeggen: zien doen, laat doen. Tot groot ongenoegen van mijn ouders besloot ik de stap te zetten en mijn haar chemisch glad te maken. Je moet begrijpen; op het moment dat je dát doet, is er voorlopig geen weg meer terug. Je hebt immers de keuze om het 1. Uit te laten groeien (en the big chop te doen), 2. Alles er radicaal af te scheren of 3. Door te blijven gaan met relaxen, omdat je anders door je uitgroei werkt met twee verschillende haartexturen. Mijn zus had een vast adres van een kapster waar ze al jaren kwam en die haar door en door kende. Toen ik eenmaal de stap had genomen, liep ik al gauw tegen het volgende probleem aan: veel reguliere kappers hadden niet de nodige kennis en expertise over black hair. Waar komt dit gebrek aan inclusiviteit vandaan, in de kappersbranche? Deze keer spreek ik in Black Hair Stories met Shirley Wijngaarde, de oprichtster van Chokka’s Blackhair Centre in Amsterdam.
Passie
Het Chokka’s Blackhair Centre en de bijbehorende Blackhair Academy zijn een begrip in Amsterdam, zeker binnen de black hair-community. Shirley Wijngaarde is het brein achter de twee instituten. “Ik zit ruim 33 jaar in het kappersvak, waarvan mijn expertise de eerste vier jaar bij Europees haar lag. Ik kwam er al gauw achter dat mijn passie bij black hair ligt. In
Nederland kon ik destijds geen opleiding volgen om meer te leren over en het behandelen van black hair. Mijn vooropleidingen deed ik daarom aan de Dudley Cosmetology
University in North-Carolina. Ook werkte ik bij Luster Products als technicus, en daarvoor moest ik regelmatig verplicht trainingen volgen in Groot-Brittannië.” En nu, zoveel jaren later is er nog steeds niet veel veranderd, vertelt Shirley.
“De misvattingen over black hair zijn in de loop der jaren gelukkig minder geworden, met name door de natural movement. Zij laten zien dat natural haar wél mooi, behandelbaar en bovendien ook veelzijdig is. Volgens mensen uit de haar-industrie zou er echter maar weinig animo zijn voor black hair, toch blijft de vraag naar black hair-opleidingen groeien. Maar de hulp en ondersteuning vanuit de Europese kappersbranche is er volgens Shirley niet in die mate, om de black hair-opleidingen verder uit te rollen.”
“Er zijn wel pogingen gedaan om de opleidingen voor black hair van de grond te krijgen, maar omdat er onvoldoende erkende black hair-salons zijn, was het niet meer mogelijk de leerlingen een erkende stageplek te geven. Ik zit ruim 33 jaar in het vak en ik ben in het bezit van verschillende diploma’s. Toch is Chokka’s geen erkend leerbedrijf voor black hair, maar wél voor Europees haar. Terwijl dat andersom hoort te zijn,” vertelt Wijngaarde.
“Chokka’s is geen erkend leerbedrijf voor black hair, wél voor Europees haar – dat hoort andersom te zijn”
“Wat ik bemerk is dat er niet gecontroleerd kan worden door deze “bepalers” – de mensen uit de kappersbranche – of ik voldoe aan de criteria dat voor de kennis van black hair volstaat. Hoe kun je het ze ook kwalijk nemen, als ze de kennis zelf niet hebben?”
Bridge the gap
Een van de problemen die opspeelt bij de Europese haaropleidingen is dat men niet de expertise heeft om het juiste fundament voor het black hair-opleidingen te leggen. Chokka’s heeft als doel een brug te slaan tussen de Blackhair Academy, de huidige onderwijsinstellingen en black hair-salons. Het grote verschil tussen de Amerikaanse, Britse en Nederlandse kappersbranche is dat er in de VS en in het VK een veel grotere markt is die zich specifiek richt op zowel mannen, als vrouwen van kleur. “In de eerste instantie wilde ik mijn enthousiasme dat ik in Amerika heb ervaren tijdens mijn diverse black hair-studies op dezelfde manier overdragen op mijn academie in de vorm van korte trainingen, waarin we veel stof behandelen en zoveel mogelijk nieuwe kennis overdragen, die ze nog niet op school hadden gehad.” Shirley: “Dus het plan is om een vervolgopleiding aan te bieden voor black hair, maar dan gaan we dieper in op de specialisatie in technieken. Echter krijg ik nu, anno 2020, de meeste aanmeldingen voor een basistraining – omdat men nergens anders naar toe kan om het te vak leren.”
“Ik krijg de meeste aanmeldingen voor een basistraining – omdat men nergens anders naar toe kan om het te vak leren”
“Daarnaast bieden we meer dan alleen cursussen en trainingen. We schijnen ook licht op het ondernemerschap en je wordt ook geholpen om een succesvolle ondernemer te worden en te blijven; de mensen komen uit alle hoeken van Nederland.”
Animo
“Ik hoop dat mensen ooit kunnen kiezen om ook alléén de kneepjes van het black hair-vak te mogen leren. Nu ben je verplicht om eerst Europees haar te leren en volgens mij komt er pas in het derde jaar black hair aan bod – maar pin mij hier niet op vast. Ik ben van mening dat velen daarom vroegtijdig zijn afgehaakt en werd het daardoor gezien als weinig animo voor black hair. Nederland loopt op deze manier zo ver achter, in tegenstelling tot de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Er valt nog een heel terrein te winnen.”